Onze dienst Radiotherapie voert een toekomstgerichte strijd tegen kanker
Op onze campus Sint-Jan vind je een van de grotere radiotherapiecentra van Vlaanderen. Een uitgebreid team zet er de nieuwste bestralingstechnieken in voor de behandeling van uiteenlopende vormen van kanker.
Groot radiotherapiecentrum
Met vier lineaire versnellers voor uitwendige bestraling en een brachytherapietoestel voor inwendige bestraling is onze campus Sint-Jan het grootste radiotherapiecentrum van West-Vlaanderen en ook een van de grotere centra van Vlaanderen. Brachytherapie voor patiënten met gynaecologische en huidtumoren bieden we als enige in de provincie aan. In 2019 behandelden we bijna 1.900 patiënten met uitwendige bestraling, een 60-tal met inwendige bestraling. Jaarlijks behandelen we ongeveer 500 patiënten met borstkanker, 300 met prostaatkanker, 150 met hoofd-halskanker, 150 met longkanker, 130 met maag-, darm- of leverkanker en 70 met gynaecologische tumoren.
Technologische evolutie
De laatste twintig jaar is de bestralingstechnologie zeer sterk geëvolueerd. We hebben steeds meer nieuwe, geavanceerdere technieken ter beschikking in de strijd tegen kanker.
Hypofractionering
Minder bestralingsbeurten, maar met een hogere dosis per sessie, kan de behandelingsduur inkorten. De laatste 20 jaar wint hypofractionering aan belang in de radiotherapie; voor bepaalde borst- en prostaatbehandelingen daalde het aantal sessies van 33 en 35 naar 20. Dat elke sessie iets langer duurt, weegt – zeker in coronatijden – niet op tegen drie weken minder lang moeten komen. Een kortere totale behandelingsduur levert bovendien betere resultaten op voor bepaalde tumoren en het laat ook toe meer patiënten per toestel te behandelen.
Stereotactische bestraling
Eind 2019 zijn we gestart met stereotactische bestraling, waarbij we een hele hoge stralingsdosis verdelen over enkele sessies op een beperkt doelwit, zoals een kleine longtumor of metasase. Bij longkankerpatiënten en patiënten met kleine kliermetastasen loopt dit intussen vlot. Afgelopen jaar zijn we met deze techniek ook gestart bij patiënten met bot- en bijniermetastasen en binnenkort starten we bij patiënten met hersenmetastasen.
Oppervlaktescanner
Omdat het doelwit van de bestraling zich vaak in de nabijheid van gevoelige organen bevindt, moet de patiënt tijdens de bestraling zo stil mogelijk blijven liggen. Onze dienst Radiotherapie was een voorloper in de installatie en het gebruik van de oppervlaktescanner (het Catalyst HD surface scanningsysteem). Met behulp van camera’s brengt deze scanner het lichaamsoppervlak van elke patiënt in kaart zodat een precieze positionering mogelijk is. Dit laat ons niet alleen toe om onze patiënten correct op de bestralingstafel te installeren, de scanner controleert ook of je als patiënt de hele bestralingsessie lang in de correcte positie blijft liggen. Als je houding verandert, zal het systeem de bestraling onderbreken. Dat verhoogt onze mogelijkheden om op een veilige manier gerichter te bestralen met dezelfde resultaten voor onze patiënt.
Deep Insiration Breath Hold (DIBH)
Het controlesysteem met de oppervlaktescanner speelt ook een belangrijke rol in een techniek die we toepassen bij linkerborstkankerpatiënten: de deep inspiration breath hold (DIBH)-techniek. Als patiënt leren we je deze techniek vooraf aan: het is de bedoeling om tijdens de bestraling je adem in te houden, waardoor we de stralingsdosis op je hart aanzienlijk kunnen verminderen. Dat verkleint het risico op nevenwerkingen, vooral op langere termijn. Je volgt je eigen ademhaling via een monitor (een bril of tablet), een verpleegkundige begeleidt je via de intercom en het scanningsysteem zorgt ervoor dat de versneller enkel bestraalt wanneer je je adem inhoudt.
Ons uitgebreid team
Een uitgebreid team staat ervoor in dat elke patiënt een bestralingstraject op maat kan volgen:
- 6 radiotherapeuten: artsen gespecialiseerd in de bestralingstherapie.
- 6 medische stralingsdeskundigen: deze experten in de medische stralingsfysica bewaken de doeltreffendheid en de veiligheid van je stralingsbehandeling en ook de stralingsbescherming van degenen die ze toedienen.
- 2 dosimetristen: zij leggen zich toe op de planning en berekening van de gepaste stralingsdosis voor een behandeling, het aantal sessies en de totale duur van de behandeling.
- Een 20-tal gespecialiseerde verpleegkundigen staan in voor de begeleiding van onze patiënten en de bediening van de toestellen.
- 3 secretariaatsmedewerkers nemen de organisatie van de afspraken voor hun rekening.
Samenwerking en overleg
Om voor patiënten met uiteenlopende vormen van kanker de best mogelijke behandeling uit te stippelen, vergaderen onze radiotherapeuten heel regelmatig met de andere betrokken specialisten van onze eigen ziekenhuiscampussen, maar ook van andere ziekenhuizen, onder meer AZ Damiaan in Oostende, AZ Sint-Lucas Brugge, AZ West in Veurne en AZ Zeno in Knokke-Heist. Voor de opvolging van de evolutie van de ziekte en eventuele nevenwerkingen van de behandeling houden onze radiotherapeuten gemeenschappelijke raadplegingen met andere disciplines. Zo volgen we onze borstkankerpatiënten, patiënten met neus-, keel- of oortumoren of met mond-, kaak- of aangezichtstumoren en ook patiëntes met gynaecologische tumoren op regelmatige basis op.
Bijkomende ondersteuning
Binnen elk oncologisch zorgtraject kan je als patiënt over alle betrokken diensten heen ook op de ondersteuning van expertverpleegkundigen rekenen. Zij zijn een gemakkelijk bereikbaar aanspreekpunt en ze kunnen heel wat vragen beantwoorden of je correct doorverwijzen. Vanuit de dienst Klinische psychologie bieden drie oncologische psychologen mentale bijstand aan onze patiënten. Dat een van hen bovendien seksuoloog is, is naar onze patiënten met gynaecologische tumoren toe een pluspunt. Tot slot staan twee sociaal medewerkers en twee diëtisten onze patiënten bij binnen hun vakgebied.
Veiligheid en kwaliteitscontrole
Elk bestralingstoestel krijgt maandelijks een controle en onderhoud. Omdat onze vier toestellen twee aan twee uitwisselbaar zijn, kunnen we onze patiënten tijdens deze onderhoudsdagen blijven bestralen. Twee van onze versnellers worden in de nabije toekomst vervangen door gloednieuwe toestellen. Tijdens de vervanging kunnen we in een reservebestralingsbunker terecht, die naar de toekomst toe de mogelijkheid biedt om naar vijf toestellen uit te breiden.
Naast het regelmatige onderhoud van de toestellen, voeren we voor elk behandelingsplan een strenge kwaliteitscontrole uit en houden we praktisch dagelijks extra toezicht op de correcte positionering van onze patiënten. Samen doen we er alles aan om het gewenste effect van de bestralingsbehandeling op een veilige manier te bekomen.
