Er zijn ongeveer 141.000 mensen met een vorm van dementie in Vlaanderen en Brussel. De kans dat iemand met dementie te maken krijgt, is één op vijf. Dementie kunnen we behandelen, maar niet genezen. Er is echter wel vooruitgang in het onderzoek naar een mogelijke behandeling.
Ons ziekenhuis heeft een Centrum voor Cognitieve Stoornissen (CCS) waarin verschillende diensten samenwerken: Geriatrie, Neurologie, Klinische psychologie en Ouderenpsychiatrie. Het belangrijkste doel van dit team is om een snelle diagnose te stellen bij personen met geheugen- of andere verstandelijke stoornissen en om patiënten met verstandelijke stoornissen of dementie, samen met hun naasten, een doeltreffende behandeling en zorg te bieden.
Door samen te werken, maken we het verschil
Vroeger noemde het CCS de ‘geheugenkliniek’. Deze kliniek richtten we op in het jaar 2000 en was voornamelijk bedoeld voor ouderen vanaf 60 jaar. In 2013 vormden we deze polikliniek om tot het huidige CCS, dat zich op patiënten van alle leeftijden richt.
Door met verschillende diensten en teams samen te werken, kunnen we de stoornissen uitgebreid en geïntegreerd aanpakken en levert elke discipline een essentiële bijdrage aan de zorg voor de patiënt.
Een individueel traject
Elke patiënt doorloopt een individueel traject in het CCS:
- Verwijzing: Patiënten komen via hun huisarts of een andere specialist in het CCS terecht. Jongere patiënten (in principe -75-jarigen) volgen we op in de polikliniek. De opvolging van oudere patiënten (in principe +75-jarigen) doen we in het geriatrisch dagziekenhuis.
- Intakegesprek en eerste beoordeling: Een uitgebreid gesprek met een korte cognitieve screeningstest (MMSE en kloktest) door de verpleegkundige en/of ergotherapeut schetst het algemene probleem. Als de patiënt toestemming geeft, vindt ook een apart gesprek plaats met een familielid of mantelzorger.
- Comprehensive Geriatric Assessment (CGA): Bij alle 75-plussers of wanneer nodig ook bij jongere patiënten, gebeurt een CGA met de nadruk op verstandelijke stoornissen.
- Consultatie bij specialisten: Aansluitend aan het intakegesprek krijgt de patiënt een consultatie bij de geriater of neuroloog afhankelijk van de leeftijd (ouder of jonger dan 75 jaar) en de psychiater. Op basis van de eerste bevindingen en in overleg met de patiënt plannen zij de verdere diagnostische uitwerking.
- Quasi alle patiënten ondergaan een neuropsychologisch onderzoek (NPO) door een neuropsycholoog. Het onderzoek bestaat uit uitgebreide, gestandaardiseerde tests die alle cognitieve hersenfuncties grondig onderzoeken. Het profiel van afwijkingen hierbij geeft een idee over de ernst van de stoornissen en kan richtinggevend zijn voor de onderliggende oorzaak.
- Aanvullende onderzoeken: Bijkomend gebeuren diverse onderzoeken, met name een CT of MRI-scan van de hersenen, EEG, bloedafname en EKG. In specifieke gevallen kan aanvullend onderzoek voor de ziekte van Alzheimer nuttig zijn.
- Teamoverleg: In de teamvergadering bespreken we alle patiënten die het volledige traject hebben doorlopen om tot een gezamenlijke conclusie te komen en een behandelplan op te stellen.
Naast medicatie kunnen we ook een revalidatieprogramma opstarten. Patiënten met de ziekte van Alzheimer in een vroeg stadium komen mogelijk in aanmerking voor deelname aan een klinische studie met behandelingen die de loop van de ziekte kunnen veranderen.
Levenskwaliteit en welzijn centraal
De behandelingsmogelijkheden bij dementie zijn beperkt en kunnen de achteruitgang van een patiënt slechts vertragen, daarom hecht ons team heel veel aandacht aan begeleiding. Hierbij zetten we de levenskwaliteit en het welzijn van de patiënt en zijn familie centraal. Er is steeds een maatschappelijk werker beschikbaar om informatie te geven of extra stappen te ondernemen zoals de professionele hulp uitbreiden (vb. extra gezinshulp of poetshulp). Met deze praktische ondersteuning willen we de zorgbelasting verminderen en de draagkracht van de mantelzorger verhogen.
Maatschappelijke initiatieven
De lange en intensieve samenwerking met het Expertise Centrum Dementie (ECD) Foton is een essentieel deel van de psychosociale begeleiding in het CCS. Het CCS is samen met het AZ Sint-Lucas Brugge en ECD Foton partner van het door het RIZIV erkend project “Geheugenrevalidatie Noord-West-Vlaanderen”. Patiënten en hun mantelzorger krijgen hierbij intensieve begeleiding van een ergotherapeut en neuropsycholoog. Dit vermindert vaak de zorglast en kan ervoor zorgen dat patiënten langer thuis kunnen blijven.
Het CCS is ook partner van het integraal zorgnetwerk jongdementie Brugge en neemt actief deel aan het overlegplatform Dementie Noord-West-Vlaanderen, met diverse projecten zoals ‘dementievriendelijk Brugge’ en de ‘dementiewijzer’.
