Meer dan 40% van de vrouwen boven de 40 zou een zogenaamde ‘verzakking’ hebben: een of meerdere bekkenorganen die in de vagina of tot voorbij de vaginale ingang zakken. Daar wordt nog te weinig openlijk over gesproken en onze dienst Urologie wil die drempel graag verlagen.
Verschillende soorten verzakkingen
Door verzwakking van de spieren, het steunweefsel en de ligamenten in je bekken kunnen de bekkenorganen (blaas, plasbuis, baarmoeder, baarmoederhals, endeldarm of dunne darm) in de vagina of tot voorbij de vaginale ingang zakken. In de volksmond heet dat een ‘zakking’ of ‘verzakking’, in medische termen een urogenitale prolaps. Er zijn verschillende soorten verzakking, afhankelijk van het orgaan of de organen die erbij betrokken zijn. De bijhorende klachten zijn ook anders.
Klachten en symptomen
Gaat het om een blaaszakking, dan kan je naast een vaginaal drukgevoel of bolgevoel ook irritatie of belemmering bij het plassen ondervinden. Je hebt last van een verzwakte urinestraal of ze komt moeilijk op gang, je moet vaak plassen, hebt het gevoel dat je niet ‘leeg’ plast, het blijft nadruppelen of je moet persen met je buikspieren om te plassen. Als gevolg van onvolledige blaaslediging krijgen sommige dames ook steeds terugkerende urinewegontstekingen. Verzakking van de endeldarm of dunne darm geeft ook een vaginaal drukgevoel en daarnaast stoelgangproblemen die steeds erger worden, zoals niet alle stoelgang die eruit komt en het gevoel dat deze blijft steken ter hoogte van je endeldarm. Zijn het je baarmoeder en baarmoederhals die verzakken, dan ondervind je opnieuw dat vaginale drukgevoel en ook hinder bij het plassen, lage rugpijn en pijn bij betrekkingen. Soms heb je meerdere verzakkingen samen.
Wie loopt een groter risico?
Meer dan 40% van de vrouwen boven de 40 zou een verzakking hebben, maar daar wordt nog te weinig openlijk over gesproken. Een verzwakte bekkenbodem is de voornaamste oorzaak voor zo’n verzakking. Tijdens de zwangerschap en bevalling is er een forse toename van druk op je bekkenbodem. Dit kan de weefsels die je andere organen ondersteunen verzwakken of beschadigen. Je leeftijd en de menopauze spelen ook een rol: door hormonale veranderingen kan je bekkenbodem (verder) verzwakken en neemt je kans toe om een verzakking te krijgen. Nog belangrijke risicofactoren zijn lichamelijk zwaar werk, chronische verstopping, overgewicht, veelvuldig hoesten, bijvoorbeeld door roken en chronisch obstructieve longziekte (COPD), verwijdering van de baarmoeder (hysterectomie) in het verleden, erfelijkheid en bepaalde bindweefselaandoeningen.
Behandelplan op maat
Voor alle duidelijkheid: voor een verzakking die geen ernstige klachten veroorzaakt of geen echte hinder geeft, is niet echt behandeling nodig. Heb je een actieve levensstijl? Dan zal je meer last ondervinden dan iemand die een zittend leven leidt. We voeren verschillende onderzoeken uit om het type en de omvang van de verzakking te bepalen en stellen afhankelijk daarvan en van de ernst van je klachten een behandelplan voor op jouw maat. Samen met jou bepalen we welke therapie het meeste voordelen biedt met de minste risico’s.
Niet-ingrijpende behandelopties
In bepaalde gevallen kan een aanpassing van je levensstijl al verlichting van de symptomen geven. Lokale oestrogenen kunnen de symptomen verhelpen die ontstaan doordat het vaginaal weefsel afneemt ten gevolge van de verzakking. Bij lichtere, minder ernstige verzakkingen kan ook gespecialiseerde bekkenbodemkinesitherapie helpen. Met deze niet-ingrijpende methodes proberen we de ondersteuning naar boven toe te versterken en de belasting naar beneden toe te verminderen.
Pessarium
Pessaria kunnen ook uitkomst bieden: de vaginale ring duwt de verzakte organen terug op hun plaats. Er zijn verschillende vormen en ze vragen natuurlijk om regelmatige reiniging. Er bestaat wel een kans op complicaties, zoals wegschuren van weefsel, irritatie, bloedingen en ontstekingen.
Opnaaiing
Halen de niet-ingrijpende middelen niets uit of hebben ze onvoldoende effect? Dan kunnen we opereren. Afhankelijk van de soort en de ernst van de verzakking doen we dat via vaginale weg of met behulp van robotchirurgie. Het doel van zo’n operatie is wat verzwakt of gescheurd is terug versterken en hechten. In de volksmond spreekt men ook wel van ‘opnaaiing’ en, afhankelijk van wat er hersteld wordt, een ‘blaasopnaaiing’ of ‘darmopnaaiing’. Naar het voorbeeld van de liesbreuk werden hiervoor netjes ontworpen, maar die gaven te veel problemen en worden voor een operatie via vaginale weg niet meer gebruikt. Bij robotchirurgie gebruiken we wel nog een netje om de vagina en vaginatop aan een stevig ligament van de wervelkolom te bevestigen. Het grote voordeel van robotchirurgie is snel herstel van de operatie, maar niet iedereen komt hiervoor in aanmerking.
