v.l.n.r.: An-Sofie De Boi (Klinisch psycholoog-seksuoloog), dr. Sarah Roels (arts-diensthoofd Radiotherapie), Dries Fieremans (Klinisch psycholoog-seksuoloog).
Elk jaar krijgen heel wat vrouwen te maken met een gynaecologische kanker. Als je een dergelijke diagnose krijgt, denk je misschien niet meteen aan de impact op je seksleven. Toch maakt intimiteit een belangrijk deel uit van je levenskwaliteit. Daarom vinden we het belangrijk om het onderwerp ‘seksualiteit’ proactief en vroeg in het zorgtraject aan te kaarten bij onze patiënten.
Gynaecologische kanker
In 2019 werden in België bijna 3000 vrouwen gediagnosticeerd met een gynaecologische kanker: een kanker van de vagina en vulva, baarmoeder(hals) of eierstokken. In 2020-2021 behandelden we op de dienst Gynaecologie, verloskunde en fertiliteit op campus Sint-Jan 61 invasieve gynaecologische tumoren. Dankzij de enorme vooruitgang in de screening- en behandelingsmogelijkheden is de overleving voor deze types kanker sterk toegenomen. Daarom vinden we het steeds belangrijker om vroegtijdig in het zorgtraject van onze patiënten de psychologische en medische langetermijngevolgen in te schatten en waar mogelijk te beperken.
Impact op seksualiteit
Kanker heeft op meerdere vlakken een impact op je seksleven. Vaak neemt je behoefte aan intimiteit en seksualiteit niet af. Toch kan je tijdens de behandeling, en vaak nog lang erna, veranderingen in je seksualiteitsbeleving ervaren. Of seksuele moeilijkheden optreden en hoe deze zich voordoen, is individueel verschillend.
Chirurgie, bestraling van het kleine bekken en chemotherapie kunnen een impact hebben op je seksueel functioneren. Zo kan je vaginawand minder gevoelig zijn, of heb je last van vaginale droogte, een verminderd verlangen of menstruatiestoornissen.
Daarnaast kan je seksuele beleving veranderen. Lichamelijke veranderingen, zoals plotse menopauzale klachten, haarverlies of gewichtsveranderingen beïnvloeden mogelijk je lichaamsbeeld en zelfwaarde. Het gevoel minder vrouwelijk of begeerlijk te zijn, of gevoelens van schaamte kunnen je mogelijkheid om seksueel plezier te ervaren, verstoren.
Tot slot heeft het ook een impact op je partnerrelatie, want een gebrek aan de verbindende kracht van intimiteit kunnen jij en je partner als een groot verlies ervaren. Ook kan je het onwennig vinden om opnieuw te ‘starten’ na een langdurige periode zonder seksualiteit ten gevolge van de behandeling. Gelukkig zijn er verschillende manieren om je seksuele relatie opnieuw vorm te geven, zoals je verwachtingen bijstellen en tevreden zijn met wat wel nog mogelijk is, of op zoek gaan naar alternatieve manieren om opgewonden te raken en om intiem te zijn, zonder penetratie.
Hulpmiddelen
Koppels zijn soms zelf in staat om nieuwe mogelijkheden te verkennen, anderen zijn gebaat bij de hulp van een seksuoloog. Afhankelijk van je vragen en noden kunnen ook bepaalde hulpmiddelen ingezet worden. Pelottes zijn staafjes uit kunststof die we na een behandeling voor gynaecologische kanker vaak aanbevelen als oefenmateriaal om je vagina soepel te houden. Voor vaginale droogte kan een bevochtigingsproduct je helpen om het vaginale weefsel meerdere uren vochtig te houden. Vaginale bevochtigingsproducten zijn verkrijgbaar in de vorm van vaginale tabletten, gel of crème. Tenslotte zijn er glijmiddelen die je kunnen helpen om de schaamlippen vochtig te maken.
Heldere communicatie
Hoewel heel wat kankerpatiënten tijdens en na een behandeling te maken krijgen met seksuele klachten is de communicatie en zorg hierrond nog ondermaats. Daarom vinden we het belangrijk om het onderwerp ‘seksualiteit’ proactief en vroeg in het zorgtraject aan te kaarten bij onze patiënten. Heel wat seksuele problemen kunnen we voorkomen door er sneller over te spreken. Een eerste belangrijke stap is het onderwerp bespreekbaar maken in de consultatieruimte en je als patiënt informeren over mogelijke veranderingen in je seksuele beleving. Ook willen we hierbij benadrukken dat het seksueel leven na kanker nog steeds kan en dat we je bij moeilijkheden verschillende hulpmiddelen kunnen aanreiken.
Contactgegevens dienst Psychologie campus Sint-Jan
t: 050 45 24 70
e: psychologie@azsintjan.be
